Συλλογή Θεοφυλάκτου Άννα. Πρωτομαγιάτικη εκδρομή στα Κοτύωρα. Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Κοτύωρα 1902.

Η φωτογραφία αυτή, τραβηγμένη την Πρωτομαγιά του 1902 στα Κοτύωρα και ανήκουσα στη συλλογή της Άννας Θεοφυλάκτου, είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τεκμήρια της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του Ποντιακού Ελληνισμού πριν τον ξεριζωμό. Μια ανδροπαρέα έχει συγκεντρωθεί στην εξοχή για τον εορτασμό της άνοιξης — μια πράξη βαθιά ριζωμένη στις παραδόσεις, που συνδύαζε το λαϊκό γλέντι με το θρησκευτικό και το κοσμικό στοιχείο.

Οι άνδρες ποζάρουν χαμογελαστοί, περιτριγυρισμένοι από λουλούδια, φαγητό και κρασί, σε μια σκηνή που μαρτυρά όχι μόνο την ευθυμία της ημέρας αλλά και το κοινωνικό επίπεδο της εποχής: φορώντας κοστούμια, με επιμελημένη εμφάνιση, σε μια στάση που εναρμονίζεται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα αστικής φωτογραφίας του 19ου αιώνα, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί τη γηγενή ποντιακή ταυτότητα.

Η επιγραφή στη φωτογραφία – «Μάιος 1902, Κοτύωρα» – αποτελεί ένα σπάνιο στοιχείο τεκμηρίωσης, που προσδίδει αυθεντικότητα και ακρίβεια στη χρονολόγηση και τον τόπο. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό το γεγονός ότι τέτοιες εικόνες έρχονται από το προσωπικό αρχείο οικογενειών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, διασώζοντας έτσι πολύτιμα κομμάτια της μνήμης.

Μια φωτογραφία σαν αυτή δεν αφηγείται απλώς μια εκδρομή. Μιλά για τις κοινωνικές δομές, τις σχέσεις, τις καθημερινές χαρές, και τελικά για μια ολόκληρη εποχή που χάθηκε, αλλά που μέσα από το έργο της τεκμηρίωσης μπορεί να συνεχίσει να «ζει» και να εμπνέει.