Συλλογή Θεοφυλάκτου Άννα. Εκδρομή στην Παναγία του Κολούλ της Γλούβενας. Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Ιμέρα 1905.

Η φωτογραφία αυτή από τη συλλογή της Άννας Θεοφυλάκτου αποτυπώνει μια εκδρομή στην Παναγία του Κολούλ της Γλούβενας, κοντά στην Ιμέρα, το έτος 1905. Το στιγμιότυπο, όσο απλό και αν φαίνεται, αποτελεί ένα εξαιρετικά πλούσιο τεκμήριο της κοινωνικής ζωής των Ποντίων στις αρχές του 20ού αιώνα.

Η ομάδα των εκδρομέων αποτελείται από άνδρες και γυναίκες —κάτι που υποδηλώνει ένα πλαίσιο ελευθερίας και κοινωνικής συμμετοχής, ιδιαίτερα σημαντικό για τις γυναίκες της εποχής— και έχει συγκεντρωθεί μπροστά από το εκκλησάκι της Παναγίας, χαρακτηριστικό σημείο θρησκευτικής και πολιτισμικής ταυτότητας του τοπικού πληθυσμού.

Η Παναγία του Κολούλ δεν είναι απλώς ένας τόπος προσκυνήματος, αλλά ένα σημείο κοινωνικής συνεύρεσης, όπως φανερώνει η ανεπιτήδευτη χαλαρότητα των προσώπων: με ρούχα της εποχής, καπέλα, καλαθάκια και εργαλεία υπαίθριου φαγητού, μαρτυρούν την προσεκτική προετοιμασία για μια ημερήσια εκδρομή — μια υπενθύμιση της αξίας της φύσης, της κοινότητας και της πίστης στην καθημερινή ζωή των προσφύγων πριν τον ξεριζωμό.

Μέσα από αυτή τη φωτογραφία αναδεικνύεται ένα πλέγμα σχέσεων, αισθημάτων και ρυθμών ζωής που θα διακοπεί βίαια λίγα χρόνια αργότερα. Γι’ αυτό και τέτοια ντοκουμέντα δεν είναι απλώς "παλιές φωτογραφίες", αλλά στιγμές ζωντανής μνήμης, πολύτιμες για τη διατήρηση της πολιτισμικής συνέχειας.