Συλλογή Μανωλόπουλου Εμμανουήλ. Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Καλαμαριά 1936.

Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από τη συλλογή του Εμμανουήλ Μανωλόπουλου και φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Τραβήχτηκε το 1936 στην οδό Ταξιαρχών, στην περιοχή του Κουρί, μια συνοικία της Καλαμαριάς που αποτέλεσε μεταπολεμικά σημαντικό τόπο εγκατάστασης προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

Η φωτογραφία αποτυπώνει τέσσερις άνδρες, καλοντυμένους με παλτά και καπέλα, χαρακτηριστική ενδυμασία αστικών στρωμάτων της εποχής του Μεσοπολέμου. Από αριστερά προς τα δεξιά, διακρίνουμε τον Ανδρέα Καρατζά, ενωμοτάρχη χωροφυλακής, σύζυγο δασκάλας του σχολείου Αρετσούς· τον Χρήστο Ασπρούλη, Κωνσταντινουπολίτη υπάλληλο της Διεύθυνσης Εποικισμού και πρώην πρόεδρο της σχολικής επιτροπής· και δεξιά τον Γιώργο Μανωλόπουλο, επίσης Κωνσταντινουπολίτη, κάτοικο Δέρκων και ράπτη στο επάγγελμα, ο οποίος είναι και ο πατέρας του δωρητή της φωτογραφίας.

Η εικόνα προσφέρει μια πολύτιμη μαρτυρία για τη συγκρότηση και τη λειτουργία της μικρασιατικής κοινότητας στην Καλαμαριά της δεκαετίας του 1930. Οι άνδρες αυτοί, που συνδύαζαν διαφορετικούς ρόλους – δημόσιας τάξης, διοίκησης, παιδείας και βιοτεχνίας – αποτελούσαν την τοπική ελίτ της εποχής, έχοντας ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, όχι μόνο λόγω προσφυγικής καταγωγής αλλά και λόγω κοινωνικής δραστηριοποίησης. Το στιγμιότυπο είναι χαρακτηριστικό της προσπάθειας των προσφύγων να δημιουργήσουν ξανά δομές, κοινότητα και ταυτότητα σε έναν νέο τόπο, με σεβασμό στην καταγωγή και την αξιοπρέπεια που χαρακτήριζε τη γενιά τους.

Στην οδό Ταξιαρχών, στο Κουρί, 1936. Από αριστερά : ο Ανδρέας Καρατζάς (ήταν ενωμοτάρχης χωροφυλακής και η σύζυγος του ήταν δασκάλα στο σχολείο της Αρετσούς), ο Χρήστος Ασπρούλης που καταγόταν από την Κων/πολη (εργαζόταν στη Διεύθυνση Εποικισμού, παλιός πρόεδρος σχολικής επιτροπής). Δεξιά, ο Γιώργος Μανωλόπουλος, (πατέρας του δωρητή), από την Κων/πολη, κάτοικος του Δέρκων, ράπτης.